นักวิทยาศาสตร์และนักดาราศาสตร์ทั่วโลกต่างมีความสนใจในการสำรวจและการศึกษาเกี่ยวกับสิ่งต่างๆบนดาวอังคาร ผลการศึกษาใหม่พบว่าอุกกาบาตจากดาวอังคารที่พุ่งตกมายังโลกเมื่อ 12 ปีที่แล้ว มีสารประกอบอินทรีย์หลากหลายมาก รวมถึงอุกกาบาตที่ไม่เคยเห็นบนดาวอังคารมาก่อน การค้นพบนี้อาจช่วยให้นักวิทยาศาสตร์เข้าใจมากขึ้นเกี่ยวกับความสามารถในการอยู่อาศัยของดาวเคราะห์สีแดงดวงนี้มากขึ้น
รูปที่ 1. ชิ้นส่วนอุกกาบาตทิซซินต์ (อ้างอิง: Livescience)
นี่คือการศึกษาอุกกาบาตทิซซินต์ (Tissint Meteorite) ที่แตกตัวบนท้องฟ้าเหนือเมืองทิซซินต์ในโมร็อกโกเมื่อวันที่ 18 กรกฎาคม ค.ศ. 2011 ทำให้เศษหินจากอวกาศกระจายไปทั่วทะเลทรายโดยรอบ อุกกาบาตซึ่งก่อตัวบนดาวอังคารเมื่อหลายร้อยล้านปีก่อน น่าจะถูกผลักออกจากดาวโดยเหตุการณ์หายนะก่อนที่จะถูกจับในสนามโน้มถ่วงของโลก มันเป็นหนึ่งในห้าของอุกกาบาตบนดาวอังคารที่มีผู้คนพบเห็นขณะที่มันพุ่งชนโลกของเรา ในการศึกษาใหม่ซึ่งตีพิมพ์ในวารสารความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์ (Science Advances) เมื่อวันที่ 11 มกราคม ค.ศ. 2023 นักวิจัยได้วิเคราะห์ชิ้นส่วนของอุกกาบาตและพบตัวอย่างสารประกอบอินทรีย์อย่างน้อย 5 ชนิด
การศึกษาใหม่นี้แสดงถึง แคตตาล็อกที่ครอบคลุมมากที่สุดเท่าที่เคยมีมาซึ่งจัดทำขึ้นจากความหลากหลายของสารประกอบอินทรีย์ที่พบในอุกกาบาตบนดาวอังคารหรือในตัวอย่างที่รวบรวมและวิเคราะห์โดยโรเวอร์ (Rover) นักวิจัยเขียนในแถลงการณ์
สารประกอบอินทรีย์คือโมเลกุลที่ประกอบด้วยอะตอมของคาร์บอนที่สร้างพันธะกับอะตอมจากธาตุอื่นหนึ่งชนิดหรือมากกว่า โดยปกติแล้วจะเป็นไฮโดรเจน ออกซิเจน ไนโตรเจน และกำมะถัน รวมทั้งอื่นๆ สารประกอบเหล่านี้มีมากในสิ่งมีชีวิตทุกชนิดบนโลก ซึ่งหมายความว่าการมีอยู่ของพวกมันในหินอุกกาบาตอาจจะบ่งบอกถึงการมีอยู่ของสิ่งมีชีวิตที่อื่นในระบบสุริยะ อย่างไรก็ตาม สารประกอบอินทรีย์บางชนิดสามารถเกิดขึ้นได้จากกระบวนการที่ไม่ใช่ทางชีวภาพ ดังนั้น นักวิทยาศาสตร์จึงไม่สามารถรู้ได้อย่างแน่ชัดว่าสารประกอบดังกล่าวเป็นสัญญาณของสิ่งมีชีวิตบนดาวเคราะห์ดวงอื่นหรือไม่
รูปที่ 2. หุ่นยนต์สำรวจ (อ้างอิง: Livescience)
อุกกาบาตทิซซินต์มีสารประกอบแมกนีเซียมอินทรีย์ (Magnesium) ซึ่งมีอยู่มากมายทั่วทั้งอุกกาบาต และไม่เคยถูกตรวจพบในตัวอย่างบนดาวอังคารมาก่อน นักวิจัยกล่าว ทีมงานเชื่อว่าสารประกอบเหล่านี้ก่อตัวขึ้นในสภาวะความดันสูงและอุณหภูมิสูงของชั้นใต้เปลือกโลกโบราณของดาวอังคาร ซึ่งหมายความว่าพวกมันไม่มีสารชีวภาพและสามารถเปิดเผยเงื่อนงำว่าภายในส่วนลึกของดาวเคราะห์แดงมีรูปร่างเป็นอย่างไร
นักวิจัยยังได้ค้นพบสารประกอบอื่นๆ อีกหลายชนิดภายในอุกกาบาต รวมถึงกรดอะลิฟาติกคาร์บอกซิลิก (Carboxylic Acids) ที่มีกิ่งก้านสาขา ซึ่งเป็นสารประกอบที่มีโครงสร้างคล้ายกับกรดอะมิโนที่ประกอบเป็นโปรตีน แอลดีไฮด์ (Aldehydes) สารประกอบที่คาร์บอนสร้างพันธะคู่หรือใช้อิเล็กตรอนหลายตัวร่วมกับอะตอมออกซิเจน โอเลฟินส์หรือไฮโดรคาร์บอนที่มีอะตอมของคาร์บอนตั้งแต่หนึ่งอะตอมขึ้นไปสร้างพันธะคู่ซึ่งกันและกัน และโพลีอะโรเมติกส์ (Polyaromatics) ไฮโดรคาร์บอนเชิงซ้อนที่มีโครงสร้างวงแหวนหลายวง
นี่ไม่ใช่ครั้งแรกที่มีการค้นพบสารประกอบอินทรีย์ภายในอุกกาบาตบนดาวอังคาร อุกกาบาตอัลลันฮิลส์ 84001 (Allan Hills 84001) หรือ ALH 84001 ซึ่งตกลงในทวีปแอนตาร์กติกาในปี ค.ศ. 1984 มีสารประกอบอินทรีย์หลายชนิด การค้นพบของพวกเขาทำให้เกิดการถกเถียงกันมานานหลายปีว่าสารประกอบเหล่านี้อาจก่อตัวขึ้นจากรูปแบบชีวิตบนดาวอังคารโบราณหรือไม่ แต่ในเดือนกรกฎาคม ค.ศ. 2022 นักวิจัยค้นพบว่าสารประกอบภายใน ALH 84001 น่าจะเกิดจากปฏิกิริยาพื้นฐานทางธรณีวิทยาเมื่อหลายพันล้านปีก่อน
รูปที่ 3. อุอุกกาบาตอัลลันฮิลส์ 84001 (อ้างอิง: NASA)
แม้ว่าสารประกอบอินทรีย์เหล่านี้ไม่ได้ระบุในการศึกษาครั้งใหม่ว่าเป็นตัวชี้วัดทางชีวภาพที่ชัดเจนสำหรับชีวิตมนุษย์ต่างดาว แต่นักวิจัยก็ทราบว่าพวกมันยังสามารถช่วยสอนนักวิทยาศาสตร์ในสิ่งใหม่ๆ การทำความเข้าใจกระบวนการและลำดับของเหตุการณ์ที่หล่อหลอมสิ่งมีชีวิตอินทรีย์อันอุดมสมบูรณ์นี้จะเปิดเผยรายละเอียดใหม่เกี่ยวกับความสามารถในการอยู่อาศัยของดาวอังคารและปฏิกิริยาที่อาจจะนำไปสู่การก่อตัวของชีวิต ผู้เขียนร่วมวิจัยแอนดรูว์ สตีล (Andrew Steele) นักดาราศาสตร์แห่งสถาบันคาร์เนกีเพื่อวิทยาศาสตร์ในกรุงวอชิงตัน ดี.ซี. (Carnegie Institution for Science in Washington D.C.) และนักวิทยาศาสตร์ภารกิจประจำยานสำรวจความอุตสาหะและความอยากรู้อยากเห็น (Perseverance and Curiosity) ของนาซ่ากล่าว
แต่ภารกิจในอนาคตสู่ดาวอังคารจำเป็นต้องขยายความเข้าใจของเราเกี่ยวกับดาวเคราะห์แดงดวงนี้ก่อนที่เราจะพูดได้อย่างมั่นใจมากขึ้นว่าครั้งหนึ่งชีวิตเคยรุ่งเรืองบนดาวอังคารหรือไม่ นักวิจัยกล่าว คำถามที่ว่าเคยมีสิ่งมีชีวิตอยู่บนดาวอังคารหรือไม่นั้นเป็นหัวข้อวิจัยที่ร้อนแรงมากซึ่งต้องการความรู้ที่ลึกซึ้งยิ่งขึ้นเกี่ยวกับน้ำ โมเลกุลอินทรีย์ และพื้นผิวปฏิกิริยาของดาวเคราะห์เพื่อนบ้านของเรา ผู้เขียนนำการศึกษาฟิลิปป์ ชมิตต์-คอปลิน (Philippe Schmitt-Kopplin) นักชีวธรณีเคมีแห่งมหาวิทยาลัยเทคนิคมิวนิกในเยอรมนีกล่าว
อ้างอิง: Livescience, Science
