นี่คือ “แมนนาที”(Manatee) สัตว์ที่เป็นญาติสนิทของพะยูน

นี่คือแมนนาที (Manatee) ที่อยู่ในสกุลไตรเคคัส (Trichechus) เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมในน้ำขนาดใหญ่ที่มีลักษณะและรูปร่างที่คล้ายกับพะยูน (Dugong) ซึ่งแมนนาทีนั้นแบ่งออกเป็น 3 ชนิด ใหญ่ๆคือ แมนนาทีอินเดียตะวันตก (West Indian Manatee) แมนนาทีอเมซอน (Amazonian Manatee) แมนนาทีแอฟริกาตะวันตก (West African Manatee)

รูปที่ 1. แมนนาที (Manatee) (อ้างอิง: Nytimes)

แมนนาทีฟลอริดา (Florida Manatee) ซึ่งพบได้ตามฤดูกาลในน่านน้ำของรัฐใกล้เคียง เป็นสปีชีส์ย่อยของแมนนาทีอินเดียตะวันตก ที่อาศัยอยู่ในน่านน้ำใกล้ชายฝั่ง ทะเลสาบ ปากแม่น้ำ และแม่น้ำทางตะวันออกของเม็กซิโก ทางชายฝั่งอเมริกากลาง และทั่วทางตอนเหนือของอเมริกาเหนือ รอบๆหมู่เกาะเกรตเตอร์แอนทิลลิสของทะเลแคริบเบียนทำให้มีชื่อเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า แมนนาทีแอนทิลเลียน

แมนนาทีอเมซอน อาศัยอยู่ในแม่น้ำอเมซอนและพื้นที่น้ำรอบๆ รวมถึงป่าที่ถูกน้ำท่วมตามฤดูกาล ซึ่งแมนนาทีชนิดนี้อาศัยอยู่เฉพาะในน้ำจืดและสามารถพบได้ตั้งแต่บราซิลไปจนถึงเอกวาดอร์ เปรู และโคลอมเบีย และชนิดสุดท้ายแมนนาทีแอฟริกาตะวันตก ซึ่งพบได้ในพื้นที่ชายฝั่งทะเลและแม่น้ำที่ไหลจากเซเนกัลถึงแองโกลาและยังมีในแม่น้ำบางสายอีกด้วย

โดยทั่วไปแล้วแมนนาทีฟลอริดาจะโตได้ประมาณ 3 เมตร แต่มีความยาวตั้งแต่ 2.5 ถึง 3.9 เมตร และสามารถหนักมากถึง 1,655 กิโลกรัม แมนนาทีแอฟริกาตะวันตกมีขนาดใกล้เคียงกับแมนนาทีอินเดียตะวันตก แต่แมนนาทีอเมซอนจะมีขนาดเล็กกว่า โดยมีความยาวถึง 2.8 เมตร และหนัก 480 กิโลกรัม และไม่เหมือนกับอีก 2 สายพันธุ์ ที่เหลือซึ่งพวกมันมีสีเทาเข้มแต่จะมีสีขาวที่หน้าอกและไม่มีเล็บบนครีบและครีบที่หางจะเป็นกลมมนซึ่งแตกต่างจากพะยูนที่จะมีครีบที่หางเป็นแฉกคล้ายวาฬ ซึ่งครีบของแมนนาทีนั้นใช้สำหรับว่ายน้ำ หมุนตัว เดินและการจัดการกับอาหารอีกด้วย

รูปที่ 2. ความแตกต่างระหว่างพะยูน (Dugong) ด้านซ้ายกับ แมนนาที (Manatee) ด้านขวา (อ้างอิง: Britannica)

แมนนาทีได้วิวัฒนาการให้เหมาะกับการกินพืชน้ำโดยเฉพาะ ริมฝีปากขนาดใหญ่ของพะยูนนั้นจับยึดได้และมีขนแปรงพิเศษ (vibrissae) ที่สามารถรับความรู้สึกพิเศษที่แยกแยะและจัดการกับอาหารได้ เมื่อเทียบกับปลาและสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมอื่นๆในทะเล พืชน้ำส่วนใหญ่มีคุณค่าพลังงานและโปรตีนต่ำ แมนนาทีจึงต้องกินอาหารที่เทอะทะและให้พลังงานต่ำในปริมาณมากเพื่อตอบสนองความต้องการด้านอาหารของพวกมัน ในการจัดการกับอาหารดังกล่าว แมนนาทีมีกระเพาะเหมือนกับม้าและมีลำไส้ยาวถึง 30 เมตร โดยยังมีฟันที่วิวัฒนาการเพื่อตอบสนองความต้องการอาหาร เพื่อรับมือกับการเสียดสีจากทรายและซิลิกาที่กลืนเข้าไป แมนนาทีจะสร้างฟันใหม่อย่างต่อเนื่อง โดยฟันเหล่านี้เคลื่อนจากด้านหลังของขากรรไกรไปข้างหน้าเมื่อฟันที่เก่าและสึกกร่อนหลุดออกมาจากที่ด้านหน้าของปาก

ลักษณะของปอดถูกวางขนานกับผิวน้ำและกระดูกซี่โครงไม่มีไขกระดูก ซึ่งทำให้ปอดมีความหนาแน่นและหนักกว่าปกติ ลักษณะเหล่านี้ควบคู่ไปกับความสามารถของแมนนาทีในการควบคุมปริมาตรของช่องว่างอากาศขนาดเล็กในปอด ทำให้สัตว์สามารถรักษาสมดุลในแนวนอนได้ทุกที่ในน้ำจากด้านล่างสู่ผิวน้ำ แมนนาทีสามารถอยู่ใต้น้ำได้นานถึง 20 นาที ในการหายใจแต่ละครั้งจะเติมอากาศในปอดประมาณ 90 เปอร์เซ็นต์ ซึ่งมนุษย์เติมได้เพียง 10 เปอร์เซ็นต์เท่านั้น ทำให้สามารถหาอาหารได้หลากหลายรูปแบบ รวมถึงหญ้าทะเลที่จมอยู่ใต้น้ำ พืชลอยน้ำ ใบโกงกาง และหญ้าริมตลิ่ง

รูปที่ 3. แมนนาทีอยู่รวมกันเป็นฝูง (อ้างอิง: Unusualplaces)

แมนนาทีมีอัตราการเผาผลาญต่ำกว่าปกติ ซึ่งอาจจะทำให้พวกมันอดอาหารได้ยาวนานด้วยดำรงชีวิตแบบพลังงานต่ำ แม้ว่าแมนนาทีจะสามารถสะสมไขมันได้มาก แต่ความสามารถในการสร้างและกักเก็บความร้อนในร่างกายในน้ำเย็นนั้นไม่ค่อยดี พวกมันมีสมองที่ค่อนข้างเล็กมากเมื่อเปรียบเทียบกับสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมอื่นๆที่มีขนาดร่างกายใกล้เคียงกัน

สามารถพบแมนนาทีได้ทั้งกลางวันและกลางคืน และสามารถนอนหลับใต้น้ำหรือขณะหายใจที่ผิวน้ำ พวกมันจะอยู่โดดเดี่ยวเป็นหลัก แต่จะอยู่เป็นกลุ่มขนาดเล็กชั่วคราวเป็นเวลาหลายชั่วโมงหรือเป็นวัน การรวมตัวในช่วงผสมพันธุ์ โดยจะรวมตัวในพื้นที่หาอาหาร น้ำจืด หรือแหล่งน้ำอุ่น ในช่วงที่อากาศหนาวจัดในฟลอริดา มีการตรวจพบการรวมตัวของ 300 หรือมากกว่าในกระแสน้ำอุ่นที่ไหลออกของโรงไฟฟ้า แมนนาทีฟลอริดาจำนวนมากอพยพไปทางใต้ในช่วงฤดูหนาว แมนนาทีอเมซอนอพยพตามระดับน้ำที่ผันผวนจากฤดูฝนและฤดูแล้ง เมื่อน้ำโดยรอบลดน้อยลง พวกมันสามารถแยกตัวออกจากสระน้ำ ซึ่งสามารถอดอาหารได้นานถึง 7 เดือนในสถานการณ์เหล่านี้โดยการเผาผลาญไขมันที่สะสมไว้อย่างช้าๆ

แมมนาทีมีอายุยืนยาวและสืบพันธุ์ได้ช้า การคาดคะเนอายุโดยพิจารณาจากวงแหวนการเจริญเติบโตของกระดูกหูบ่งบอกถึงช่วงชีวิตที่ยาวถึง 59 ปี และเคยมากกว่า 69 ปี โดยตัวเมียจะออกลูก 1 ตัว ทุกๆสองถึงสามปี โดยที่ลูกแฝดจะเกิดขึ้นน้อยมาก แม้ว่าพวกมันจะเริ่มกินพืชตั้งแต่ยังเล็ก แต่ลูกก็ยังอยู่กับแม่ได้นานถึง 2 ปี โดยการให้นมจากจุกนมที่อยู่บริเวณโคนครีบ เมื่ออายุ 3 ปี ขึ้นไปก็สามารถผสมพันธุ์ได้ โดยการตั้งครรภ์จะใช้เวลาประมาณ 1 ปีหรือนานกว่านั้นเล็กน้อย ในฟลอริดา การสืบพันธุ์เกิดขึ้นตลอดทั้งปี โดยจะเกิดตามฤดูกาลและผสมพันธุ์สูงสุดในฤดูใบไม้ผลิและต่ำสุดในฤดูหนาว

โดยปกติแล้วพวกมันไม่มีนักล่าตามธรรมชาติ แต่ที่พวกมันลดจำนวนลงส่วนใหญ่ก็เนื่องมาจากมนุษย์ แม้ว่าแมนนาทีจะได้รับการคุ้มครองตามกฎหมาย แต่จำนวนของแมนนาทีก็ลดลงเนื่องจากอัตราการสืบพันธุ์ของแมนนาทีไม่สามารถแพร่พันธ์ุให้ทันกับการสูญเสียจากการล่าสัตว์ การจมน้ำในอวนจับปลา และมลพิษของแหล่งที่อยู่อาศัย ในฟลอริดา อุบัติเหตุจากเรือ การศึกษาบางงานประมาณการว่า 25% ถึง 35% ของการเสียชีวิตของแมนนาทีในฟลอริดามาจากการชนกับเรือ แมนนาทีทั้ง 3 สายพันธุ์ได้รับการระบุว่าโดยสหภาพนานาชาติเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติ (International Union for Conservation of Nature: IUCN) ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1980 ประชากรแมนนาทีในแอมะซอนโตเต็มวัยมีประมาณ 8,000–30,000 ตัว และแมนนาทีแอฟริกาตะวันตกมีประมาณ 10,000 ตัว แมนนาทีแอนทิลเลียนมีแนวโน้มว่าจะมีน้อยกว่า 2,500 ตัว และคาดว่าแมนนาทีโตเต็มวัยในฟลอริดาจะมีจำนวนประมาณ 2,300 ตัว

อ้างอิง: Britannica

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *